تأثیر نانوذرات و نیترات نقره محلول در آب بر تغییرات آسیب شناسی بافتی و خون شناسی عروس ماهی اصفهانی (petroleuciscus esfahani)

افزایش تولیدات و محصولات نانو به ناچار منجر به افزایش نانومواد می¬شوند که به طور عمدی یا اتفاقی وارد محیط می¬شوند. محیط¬های آبی که بسیار آسیب¬پذیر هستند محل رسوب و تجمع بسیاری از این نانوذرات هستند. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی اثرات نانوذرات نقره و نیترات نقره بر برخی شاخص¬های خون¬شناسی و بافت¬شناسی عروس¬ماهی اصفهانی (petroleuciscus esfahani) بود. برای این منظور 100 قطعه عروس¬ماهی اصفهانی با میانگین وزنی 26/4±1/3 گرم و طولی 12/5± 0/33سانتی¬متر(mean±se) از محیط طبیعی صید و به آزمایشگاه منتقل گردید. ماهیان در یک طرح کاملاً تصادفی در 5 گروه آزمایشی شامل غلظت¬های µg/l 1 نانوذرات نقره (agnps)، µg/l1 نیترات نقره (agno3) ، µg/l25 نانوذرات نقره و µg/l25 نیترات نقره، هر گروه آزمایش شامل 15 قطعه ماهی و به مدت 10 روز مورد تیمار قرار گرفتند. در پایان آزمایش، خون¬گیری از ساقه دمی ماهیان پس از بیهوشی آن¬ها صورت گرفت و شاخص¬های مرسوم خون-شناسی بررسی شد. بافت کبد و آبشش نیز در پایان روز 10 به منظور مطالعات آسیب¬شناسی بافتی در فرمالین 10% تثبیت شد. به منظور ارزیابی میزان تجمع فلز نقره، پس از آماده¬سازی و هضم نمونه¬های بافت آبشش، کبد، کلیه، عضله و روده مقدار فلز سنگین نقره با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله¬ای تعیین گردید. بیشترین میزان هماتوکریت (3/09±75/47) و هموگلوبین (0/93±15/6)در دوز µg/l25 نیترات¬نقره مشاهده شد که تفاوت معنی¬داری با گروه شاهد داشت(p<0/05) . تعداد گلبول قرمز(rbc) در دوز µg/l25 نانوذرات نقره کاهش معنی¬داری نسبت به گروه شاهد داشت (p<0/05). به جز غلظت متوسط هموگلوبین گلبولی (mchc)، در سایر فاکتورهای ثانویه خون¬شناسی نیز تفاوت معنی¬¬داری با گروه شاهد مشاهده شد (p<0/05). مهمترین تغییرات بافت شناسی ایجاد شده پس از مواجه با نانوذرات نقره و نیترات نقره در آبشش شامل هایپرپلازی، پرخونی، ادم و کوتاه شدن تیغه¬های ثانویه و در کبد پرخونی، نکروز کانونی، پیکنوزیس هسته ای و کاریولیز هسته¬ای بود. علاوه بر این شاخص ارگان برای بافت آبشش و کبد در دوز 25 µg/l نیترات نقره نسبت به سایر گروه¬های آزمایشی تفاوت معنی-داری داشت (p<0/05). بیشترین میزان تجمع نقره در تمام بافت¬ها در دوز µg/l25 نیترات¬نقره مشاهده شد که تفاوت معنی-داری با سایر تیمارها داشت (p<0/05). به طور کلی در عروس¬ماهی اصفهانی بیشترین تجمع نقره در همه گروه¬های آزمایشی در بافت کبد (2/48-15/45) و کمترین مقدار تجمع در بافت عضله (0/19±- 0/47 میکروگرم در گرم) مشاهده شد.